«Κατηγορώ» 2 – ρατσισμός

Κωνσταντίνος Αντωνίου

Μετά το άρθρο για την πολιτική και την κριτική που της ασκήθηκε, ως θέμα για αυτό το δεύτερο άρθρο της σειράς επέλεξα τον ρατσισμό.

Ο ρατσισμός ήταν πάντα φλέγον ζήτημα σε όλες σχεδόν τις κοινωνίες του κόσμου για πολλά χρόνια. Εδώ, όμως, θα ήθελα να σταθώ περισσότερο στα τελευταία χρόνια ή έστω αιώνες προς αποφυγίν αναπόφευκτων αναχρονισμών, αν μιλούσα για αρχαϊκή εποχή λόγου χάρη.

Και τί είναι ρατσισμός; Πώς θα τον ορίζαμε; Με μια πρώτη ματιά φαίνεται απλή υπόθεση. Και είναι εν μέρει, δεν θα το αρνηθούμε. Μήπως, όμως, είναι ρατσιστής και αυτός που δεν σέβεται μια ιδεολογία ρατσιστική, που ίσως κάποιος φέρει; Άλλοι πιστεύουν πώς είναι, άλλοι όχι. Οπότε, το υποκειμενικό κριτήριο παίζει αναμφίβολα ρόλο σημαντικό σε τούτη την περίπτωση.

Ας αρχίσουμε όμως εξετάζοντας το πρόβλημα του ρατσισμού, κοινωνικό ως επί το πλείστον πρόβλημα. Από όποια σκοπιά και να το εξετάσει κανείς είναι πρόβλημα, πώς να τ’ αρνηθούμε αυτό! Φυσικά ένας ρατσιστής είτε ιδεολογικά είτε ενστικτώδης σπάνια φέρει την άποψη ότι είναι ένα λάθος. Τί όμως είναι αυτό που διαμορφώνει τις ρατσιστικές τάσεις ενός ατόμου; Η οικογένεια; Η κοινωνία; Η προκαταλήψεις και οι δυσιδαιμονίες γενικότερα; Όλα φυσικά, αυτά είναι γνωστά και αποδεκτά. Εγώ θα ήθελα να καταγγείλω τον ρατσισμό έως το μεδούλι, γιατί ακόμη και οι ανθρώποι που ισχυρίζονται ότι δεν είναι ρατσιστές, ωστόσο έχουν τον ρατσισμό στο μεδούλι τους, αν όχι στο κόκκαλο ή έστω φέρουν ρατσιστικές προδιαθέσεις. Όχι όλοι βεβαίως…

Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν ότι ο ρατσισμός όχι απλώς είναι πρόβλημα, αλλά σκέτη αρρώστια! Αρρώστια επικίνδυνη και θολερός τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων. Τα προβλήματα ίσως είναι πραγματικά, όμως ο ρατσισμός μονάχα δεν τα λύνει. Το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης για παράδειγμα, δεν το λύνει το μίσος σου, βρες έναν άλλον τρόπο. Ο ρατσισμός δεν τίμησε ποτέ κανέναν καλό άνθρωπο, κανένα πραγματικά πνευματικό και ώριμο μυαλό. Ας μην μιλήσουμε για Μεσαίωνα και αρχαιότητα – σήμερα, τον 21^ο αιώνα, γιατί να υπάρχει τόσος ρατσισμός; Δεν έχουμε την κοινωνιολογία; Την ψυχολογία, τη δημοκρατία, την ελευθερία, την ανεξαρτησία; Σαφώς μερικά από αυτά μάλλον δεν τα ‘χουμε ή όπως θα θέλαμε να τα έχουμε, όμως έχουμε περάσει, ευτυχώς, σε εποχές καλύτερες όσον αφορά το πνευματικό μας επίπεδο και την σκέψη πάνω σε τέτοια θέματα. Η επιστήμη κατάφερε να σωπάσει την θρησκεία σε κάποια θέματα. Καταφέραμε να ερμηνεύσουμε την ανθρώπινη και την κοινωνική συμπεριφορά. Να βρούμε λύσεις, να ανακαλύψουμε καλύτερους τρόπους διασφάλισης των δικαιωμάτων. Όλα αυτά μέσα από εποχές και κινήματα που πυροδότησαν την αρχή ενός νέου τρόπου ζωής, όπως είναι γενικά αποδεκτός σήμερα, με λιγότερες ή και καθόλου δυσιδαιμονίες και ανελευθεριακές τάσεις.

Και πάλι, όμως, όλα αυτά – όπως και άλλα πολλά – είναι το περιτύλιγμα. Η συγκάλυψη της αβυσσαλέας υπερεγωιστικής μας ύπαρξης. «Εμείς οι Έλληνες…» και « … οι Βάρβαροι»… σιγά ρε! Αν ήταν να μιλούμε για καταγωγή και πνεύμα, ζήτημα ένας στους δέκα αυτής της χώρας να είναι Έλληνας. Αυτό όχι απ’ τη γενετική σκοπιά, αλλά απ’ την πνευματική. Να έχουμε να λέμε πόσο ξεχειλίζουμε πολιτισμό και πόσο άξιοι συνεχιστές σπουδαίων προγόνων είμαστε. Και όλα αυτά και οι επιστήμες μας και το πνεύμα μας, όλα να συνηγορούν με τη γενικότερη συγκεκαλειμένη νοοτροπία μας, προς οποία κατεύθυνση.

Μιλώντας για κατευθύνσεις, ώρα να ξεκουκουλώσουμε και την συγκάλυψη των δε. Ποιοί είναι οι δε; Μα σαφώς πάντα η άλλη πλευρά του κύκλου. Κύκλος, γιατί η μία πλευρά μπορεί να γίνει η άλλη και η άλλη… αντιστρόφως. Ναι, είναι ρατσιστές, είναι και φασίστες και τενεκέδες ξεγάνωτοι κάποιοι δήθεν αντί-φασιστές, γνωστοί ως αντί-φα. Είναι ρατσιστές και βλαμμένοι μόνο που κατηγοριοποιούν τον ρατσισμό και τον εξευγενίζουν, έτσι όπως τους βολεύει. Ανάλογο φασιστιλίκι πουλούν και όσοι προτείνουν βία για την βία. Οι φερόμενοι, πολλές φορές, αναρχικές ιδέες και συγκεκριμένες θεωρίες. Έτσι λένε, τί σκατά θεωρίες διαβάζουν και από τί σκατά τελευταίας κατηγορίας μυαλού αναρχιστές… ένας μαλάκας το ξέρει. Ο καθένας απ’ αυτούς.

Σε έναν γνωστό πλατωνικό διάλογο, λέγονται τα εξής από τον Σωκράτη:

«Ενώ λοιπόν δύο είναι τα κακά, το αδικείν (να αδικείς) και το αδικείσθαι (να αδεικείσαι), μεγαλύτερο είναι το να αδικείς και μικρότερο το να σε αδικούν.»

Με σκοπό να εξηγήσει, πώς αυτός που διαλέγει να αδικεί – και έτσι νομίζει ότι είναι ισχυρότερος και πιο ελεύθερος από τον αδικούμενο – τελικώς είναι ο ίδιος ο πιο αδικημένος. Είναι αδικημένος, και με δικό του χέρι, γιατί εξασφαλίζει ελευθερία για τον εαυτό του, στερώντας ελευθερία από τους άλλους. Εν τέλει, κατά πόσο είναι όμως πραγματικά ελεύθερος και ο ίδιος; Να μια επικάλυψη της δήθεν ελευθεριακής διάθεσης των αντιρατσιστών και των αντιφασιστών.

Βεβαίως δεν ξέχασα τους κατεξοχήν άμυαλους που χαίρονται για τα ρατσιστικά τους ιδανικά και αξίες. Ας μείνουμε στα δικά μας δεδομένα. Σίγουρα στα σπουδαία επιτεύγματά μας ως άξιοι συνεχιστές μεγάλων Ελλήνων, δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε τη βασιλεία της μεγίστης Λογικής. Οι Ελληναράδες, εθνικιστές τενεκέδες, που έχουν μεγάλη συγγένεια με τους γενναίους αρχαίους μας, φυσικά δεν θα μπορούσαν να μην νιώθουν υπερήφανοι για τα πιστεύω τους. Οι βάρβαροι προ των πυλών και πάντα αυτοί οι ήρωες. Λάθος μεγάλο όμως! Οι βάρβαροι και οι εχθροί είναι εντός των πυλών και πάλι μια συγκάλυψη κρύβει την καταστροφή που σπέρνουν. Τέτοιο παράδειγμα είναι τα εθνικιστικά κινήματα των καρκινογόνων μυαλών σαν και αυτά που νομίζουν ότι η αγάπη για ένα έθνος ξεπερνά την αγάπη για την ανθρωπιά. Η ολίσθηση της λογικής σε μέρη δύσβατα και σκοτεινά. Μια ομίχλη; Μια κατάχνια, κάπως… κρύβει την λογική, το φως, τον δρόμο τον καθαρό.

Σκεφθείτε λίγο. Σκεφθείτε…
Μην μείνετε ούτε στο λίγο. Σκεφθείτε πολύ…
Σκεφθείτε όσο φοβούνται κι ακόμη παραπάνω, όσο πια δεν καλύπτει την πλευρά κανενός η σκέψη σας. Διαλύστε τον ρατσισμό προτίστως μέσα σας και αυτός θα πεθάνει. Δεν θα τον πεθάνετε, αν πρώτα δεν μπείτε εσείς στο στόχαστρο. Πολεμήστε το… Μην αφαιρείς την ελευθερία με ρατσισμό, αλλά μη σώσεις και να την πάρεις ποτέ με ρατσισμό. Ποτέ, τράβα να πεθάνεις καλύτερα… αφού ελεύθερος δεν θα ‘σαι. Κοιτάς την αθλιότητα και την μισείς πιο πολύ από όσο της αξίζει, της δίνεις το άξιον της δικής σου αθλιότητος. Αφού εσύ πάντα αξίζεις… σαν άνθρωπος, έστω και άθλιος, αλλά μου λες αξίζεις, κάνε κάτι…
Αν είσαι άνθρωπος λοιπόν, διόρθωσέ το και θα πάμε μπροστά.

Δείτε επίσης: